Bir cismin ses hızını aştığı anda oluşturduğu patlama gürültüye sonik patlama adı verilmektedir. Savaş uçaklarında ve roketlerde sonik patlama olayı gözlemlenebilmektedir.
Sonik Patlama Neden Oluşur ?
Oldukça hızlı giden cisimler (bu hız 1000 km/saat üzerindedir) yaymış oldukları ses dalgaları ile bir süre sonra aynı hıza ulaşırlar. Bu hızdan dolayı cismin gittiği yönde büyük bir basınç engeli oluşur. Bu engele ses duvarı adı adı verilmektedir. Sonik patlama ise işte bu basınç engelinin aşılması ile ortaya çıkan patlamadan oluşmaktadır.
Günümüz koşullarında sesten daha hızlı giden (süpersonik) uçaklar yapılmıştır. Bu uçaklar hareket halinde iken çevrelerinden dışa doğru büyüyen dairesel ses dalgaları oluşturmaktadırlar. Uçağın hızı, uçaktan çıkan ses dalgalarının hızından küçük ise küçük ise Doppler olayı gözlenir. Yani uçağa gelirken bakan gözlemci ince dalga boyları ile karşılaşacak ve inse sesler duyacak ancak uçağa uzaklaşırken bakan gözlemci dalga boylarının büyümesi sebebi ile kalın sesler duyacaktır.
Sonik Patlama Nasıl Oluşur
Eğer uçağın hızı çıkardığı ses dalgasının hızına eşit olursa frekansın sonsuz dalga boyunun ise sıfır olmasına neden olmaktadır. Bu durumda üretilen ses dalgaları üst üste binerek yüksek basınçlı bir hava duvarı oluşturmuş olur. Uçaklar hava duvarını aştıklarında ise çok şiddetli bir ses ortaya çıkarırlar. Buna sonik patlama adı verilir. Yaşanan bu olay sonucunda oluşan koni şeklindeki dalga yer yüzeyine ulaştığında bir patlama sesi duyulur. Basınç değişiminden dolayı ani bir sıcaklık değişimi yaşanmakta ve hava duvarı aşıldığı anda yüksek basınçtan dolayı anlık bir soğuk hava akımı oluşmaktadır. Bulutlanma tarzı görüntülerin oluşma sebebi de budur.
Sonik Patlama Videoları
Savaş uçaklarının hızının, oluşturduğu ses dalga hızını geçmesi sonucu oluşan sonik patlama videolarının canlı bir şekilde yaşandığı anları aşağıda bulunan videodan izleyebilirsiniz.
Bir yanıt yazın